نخستین دستگاه ضبط و پخش صوت که به تولید رسید فنوگراف نام داشت. توماس آلوا ادیسون در سال 1878 میلادی برای نخستین بار صدای خود را روی استوانه‌ای دوار که با ورق قلع پوشانده شده بود ضبط کرد و این اختراع را فنوگراف نامید. ادیسون پس از چند سال کار روی این دستگاه و تبدیل جنس استوانه‌ی ضبط‌شونده به موم برای سهولت اثرپذیری ضبط و کیفیت بهتر صدا و نیز تغییر نیروی محرکه از دست به موتور با فنر کوک‌شونده و سپس موتور الکتریکی در سال 1888م این دستگاه تکمیل‌شده را در مدل‌های مختلفی تولید کرد و فنوگراف تا حدود چهل سال بعد نیز در سراسر جهان برای ضبط و پخش صدا به کار گرفته شد. اجزای تشکیل‌دهنده‌ی دستگاه فوق شامل شیپور یا بوق، صفحه‌ی ارتعاش‌پذیر و سوزن حکاک (دیافراگم)، سطح متحرک یا استوانه‌ی دوار، پیچ چرخان برای حرکت بازوی دیافراگم و چرخ‌دنده‌های متحرک بود. در این دستگاه برخورد امواج صدا پرده یا صفحه‌ی مرتعش را می‌لرزاند و سوزن از صفحه‌ی ارتعاش‌پذیر تاثیر می‌پذیرد و مرتعش می‌شود. نوک سوزن تیز ضبط‌کننده که در حال ارتعاش است (تحریک‌پذیرفته از دیافراگم) الگوهای ارتعاشی خود را به شکل تپه‌ماهورهایی روی استوانه‌ی مومی که  حول محور افقی در زیر سوزن می‌چرخد شیار انداخته و حکاکی می‌کند. به این روش امواج صوتی به شکل شیارهایی با پستی و بلندی روی بدنه‌ی استوانه‌ی مومی ضبط می‌شود.

برای شنیدن و پخش صدا کافیست دیافراگم مخصوص پخش که دارای سوزنی با نوک گرد است روی دستگاه فنوگراف قرار گیرد تا با چرخش مجدد استوانه‌ی شیارخورده در زیر آن تپه‌ماهورهای قعر شیارها در اثر برخورد مجدد با سوزن پخش، ارتعاش‌های صوتی ضبط‌شده را به پرده‌ی ارتعاش‌پذیر منتقل کند و صوت تولیدشده از بوق دستگاه پخش شود.

این دستگاه به فاصله‌ی دو سال از تولید انبوه آن به وسیله‌ی ناصرالدین‌شاه و اطرافیان وی به ایران وارد شد و در دربار قاجار مورد استفاده قرار گرفت. پس از او فرزندش مظفرالدین‌شاه و تعداد دیگری از درباریان مانند ملیجک دوم، کامران‌میرزا نایب‌السلطنه و دوست‌محمدخان معیرالممالک (داماد ناصرالدین‌شاه) نمونه‌های جدیدتری از این دستگاه را از اروپا خریداری کردند و به ایران آوردند. ضبط‌های خصوصی صورت گرفته با این دستگاه در ایران که اکنون بسیار نادر بوده و در مجموعه‌های خصوصی نگهداری می‌شوند نخستین صداهای ضبط‌شده در ایران پیش از اختراع و رواج صفحات گرامافن هستند و اسنادی بسیار ارزشمند از فرهنگ صوتی ایران به شمار می‌روند. در زیر تصاویری از دستگاه فنوگراف ساخت کارگاه ادیسون مربوط به سال‌ها پیرامون 1890 تا 1900 که اکنون در سالن نمایشگاه موزه موسیقی قرار دارد دیده می‌شود.